Sözü süz de söyle

 Sözü süz de söyle

Veysi ERKEN Dr.

“Söz” ehemmiyetli bir kavramdır. Hem “kelam-laf” hem de “ahid” anlamında kullanılır. Her iki halde de “sözü süzerek” söylemekte fayda vardır. “Laf ola kolay gele”, “söz ola kese savaşı söz ola kestire başı”, söz bir dafa ağızdan çıkar”, “Tutamayacağın veya sana zarar verecek sözü verme” “söz söylenilinceye, ağızdan çıkıncaya kadar senin esirin, ağızdan çıktıktan sonra sen onun esirisin” deyimleri yaşayışımızda önemli yer tutar.

Ayetlerde “söz”ün ehemmiyeti genişçe anlatılır. Birkaç ayet.

“Vefa gösterin; çünkü ahid sorumluluk doğurur. İsra-34”

“Antlaşma yaptığınız zaman Allah’a verdiğiniz sözü yerine getirin; Allah’ı kendinize kefil tutarak kesinliğe kavuşturduktan sonra yeminlerinizi bozmayın. Unutmayın ki yaptıklarınızı Allah bilmektedir. Nahl-91”

“Onlar ki, faydasız işlerden ve boş sözlerden yüz çevirirler. Mu’minun-3”

Buradan hareketle Şems-i Tebrizi’ye atfedilen “söz”ün ehemmiyetini anlatan bir anlatımı paylaşayım.

“Sözü süz de söyle...
Manayı inci gibi diz de söyle,
Yüzde söyle, gıybet olmasın.
Ukdeyi içinden çöz de söyle, yapmasın yara
Öyle bir söyle ki, hoş gelsin yâre ağyâra

İma ile söyle, ister remizle
İlla haddini hududunu çiz de söyle
Güzde söyleneceğini güzde söyle bırakma yaza
Sırlarını candan içe dosta söyle sızdırma yoza
Düzde söyleneceği düzde söyle ne yüksekte ne tümsekte,
Hem de iyi bir pozda tam bir dozda söyle
Bir de acele etme kozu gözetle.

Hakkı yüzde yüz, söyle cebbara
Dilsiz şeytan olmayasın sonra.
Söyle sen hakkı yerli yerince
Artık düşünme pek ince ince.
İster gözle söyle ister yaz da söyle
İster nazla ister niyazla söyle
Söylerken Hakkı biraz da
Kendine söyle, değil afaka.”

“Söz”ün ehemmiyetini idrak edenlere selam olsun.

Selam ve Sabırla… 21.09.2023