Sabetayistler, Meşhediler, Moroniler, Pakraduniler
Veysi ERKEN Dr.
İslama ve Müslümanlara en fazla zarar veren taife “Münafıklar” ve “münafık tavırlı” olanlardır.
Ayette “Şüphe yok ki münafıklar cehennemin en alt katındadırlar; artık onlara asla bir yardımcı bulamazsın. Ancak tövbe edip hallerini düzeltenler, Allah’a sımsıkı bağlanıp dinlerini yalnızca O’na özgü kılanlar başkadır. İşte bunlar müminlerle beraberdirler ve Allah müminlere ileride büyük bir mükâfat verecektir. Nisâ-145” buyrulmaktadır.
Yine ayetlerde münafıklar için “ İman edenlerle karşılaşınca “inandık” derler, şeytanlarıyla baş başa kaldıklarında ise “Biz sizinleyiz, biz yalnızca alay etmekteyiz” derler. Asıl onlarla alay eden ve azıp saparak dolaşmalarına izin veren Allah’tır. Doğruya karşılık sapkınlığı satın alanlar işte onlardır. Bu sebeple ticaretleri kâr etmemiş ve doğru yolu da bulamamışlardır. Bakara-14-16
Münafık tavırlı olan muhtelif gruplar vardır.
Sabetayistler, Meşhediler, Moroniler, pakraduniler vs. sıralanabilir. “İran antik dönemden beri Yahudilerin yaşamış olduğu bir bölgedir. Meşhed şehrinde 1839 yılı Mart ayındaki Muharrem yas törenleri sırasında gelişen toplumsal olaylar Yahudileri tehdit etmeye başlamış ve bunun sonucunda Meşhed Yahudileri topluca din değiştirerek İslam dinini kabul ettiklerini ilan etmişlerdir. Toplumsal baskı sonucu gerçekleşen bu toplu din değiştirme olayı sonrası Meşhed Yahudileri iki dinli bir hayat sürmeye başlamıştır. Cedide’l-İslam olarak anılmaya başlanan Meşhed Yahudileri dışarıda Müslüman olarak bilinirken özel hayatlarında gizlice Yahudiliğin kurallarını uygulamaya çalışmışlardır.
19. yüzyılda İran’da Kaçar yönetimi altında Meşhed Yahudilerinin yaşadığı zorla din değiştirme ve iki dinli hayat tecrübesi Yahudi tarihinde bir ilk değildir. Daha önce çeşitli dönemlerde Yahudiler farklı sebeplerle din değiştirmeye zorlanmış ve iki dinli hayat sürdürmek durumunda kalmışlardır. Yahudiliklerini gizlemek zorunda kaldıkları için din değiştiren bu gruplar günümüzde yapılan araştırmalarda kripto-Yahudi (crypto-Jew) olarak isimlendirilmektedir.
Kripto-Yahudilerin en yaygın olarak bilinen örneği Endülüs’te Müslüman hakimiyetinin Katolik Hıristiyanlar tarafından sona erdirilmesiyle yaşanan süreçte ortaya çıkan ve vaftiz olarak Hıristiyanlığı kabul etmeye zorlanan Yahudilerin yaşadığı Marrano tecrübesidir. Öte yandan 17. yüzyılda beklenen mesih olduğunu iddia eden Sabatay Sevi’nin İslamı kabul ettiğini ilan etmesiyle başlayan süreçte bazı Yahudiler de din değiştirerek Müslüman olduklarını beyan etmiştir. Her ne kadar bazı Yahudiler yeni kabul ettikleri dinlerini samimiyetle benimsemiş ve ikili bir dini hayat yaşamamış olsa da önemli sayıda Marrano ve Sabataycı Yahudiliği gizlice yaşamaya devam etmişler, dini inanç ve uygulamalarını nesiller boyu sürdürmüşlerdir. İspanya ve Osmanlı’da ortaya çıkan bu kripto-Yahudi tecrübelerinin bir benzeri daha sonra İran’da Meşhed Yahudileri tarafından yaşanmıştır. https://avesis.istanbul.edu.tr/yayin/ee1bab9c-ce5c-4c5f-9bff-5a9989348c73/bir-kripto-yahudi-cemaat-meshed-yahudileri
Bunlara ilaveten “Galanti, 1933’te Les Pacradounis ou Une Secte Armeno-Juive (Pakraduniler veya bir Ermeni-Yahudi Tarikati) kitabında, “Pakraduniler, varlıklarını Juda İmparatorluğunun sonlarından itibaren (ME 7. yüzyıl) 20. yüzyıla dek sürdürülmüş olan Ermeni Yahudi karışımı bir kavimdir” der. Erzurum, Sivas arasında, Marmara Denizi’nin Avrupa yakasında ve İstanbul Hasköy’de yaşadıklarını; 26 asırdır Yahudi hüviyetlerini sürdürdüklerinden, Portekizli Maranolar, Selanikli Dönmeler ve İranlı Meşhediler gibi Yahudi menşeli topluluklar arasında sayılabileceklerini eder. Demek ki bunlar Sabataycılar gibi ikili değil, üçlü oynamaktadır.
https://www.youtube.com/watch?v=czF5G_Scofw
Sonuç olarak İslam nazarında farklı inançlar vardır. En tehlikeli ise “münafık “ ve “münafık tavırlı” olanlardır der.
Selam ve Sabırla…17.10. 2024
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Bu Yazı Hakkında Ne Düşünüyorsunuz?