Yetkilerin Tek Elde Toplanması / Muhtarın Çakmağı ve Denetim

 Yetkilerin Tek Elde Toplanması / Muhtarın Çakmağı ve Denetim

Veysi ERKEN Dr.

 

Yetkilerin tek elde olması ve denetimsizlik yönetimleri felce uğratır, despotizmin/ la yüs'elliğin mikrop gibi yayılmasına vesile olur.

Bunu anlatan güzel bir hikâye var.

Hikâyeyi bilmeyenleriniz olabilir. İbret alınmasında fayda var.

“MUHTAR ÇAKMAĞININ HİKÂYESİ

“Köyün birine zamanın birinde bir çakmak getirmişler. Çakmak o kadar kıymetli ki, sağı-solu yakmaması, yanlış işlerde kullanılmaması için “güvenilir biri”ne teslim etmesi gerekiyormuş.

Köylüler toplanıp bu ateş yakma aletini kime verelim, teslim edelim diye birbirleriyle konuşmuşlar. Nihayette köylüler muhtara verelim demişler. “İhtiyaç duydukça alır, ateşimizi yakarız” demişler.

Muhtar çakmağı alınca -ateşin sahibi olarak- giderek saygınlığı artmış, etrafında dalkavuklar, yağcılar toplanmaya başlamış. Saygı arttıkça muhtarın kibri de artmış/büyümüş.

Muhtar, etrafından daha çok saygı, daha çok korku beklemeye başlamış.

Ateşi kendine verenin köylüler olduğunu unutmuş. Dalkavukların da tahrikleri ile ateşi köylülere baskı kurmak ve korkutmak için kullanmaya başlamış, kiminin evini, kiminin tarlasını yakmış.

Tarlalar sürülemez, evler yaşanamaz hale gelmiş.

Muhtarın baskısından köylüler yavaş yavaş köyden başka köylere gitmeye başlamışlar. Ticaret durmuş, köye gelen çerçicilerin ayağı kesilmiş, çevre köyler gelişirken muhtarın köyü giderek gerilemiş.

Muhtarın köylüleri gerilerken, çevre köylerin niçin geliştiğini merak edip çevre köylerden birine bir köylü gitmiş.

Oradaki zenginliği, bağı bahçeyi görünce sormuş; “Sizde çakmak yok mu?”

Köylüler; “Var” demişler,

“Peki, sizin köy böyle nasıl gelişti, bağınız, bahçeniz yanmadan nasıl böyle kaldı, yanıp kül olmadı da bizim köyde her şey tarumar oldu?”

Köylüler; “Yoksa siz çakmağı bir kişiye mi verdiniz?”

“Evet, muhtara verdik” diye cevap vermiş çakmaklı muhtarın köylüsü.

Komşu köylüler “Eyvah! büyük yanlış yapmışsınız, hiç çakmak bir kişiye verilir mi?”

“Siz öyle yapmadınız mı?” demiş.

“Hayır, biz öyle yapmadık, biz çakmağı bir kişiye verdik, çakmak taşını başka bir kişiye, benzinini başkasına verdik. Ateş yakmak için üçünün bir araya gelmesi gerekiyor. Biri yanlış bir şey yapmaya kalksa, ötekiler izin vermiyor. Üçü bir araya gelip karar verdiklerinde o kararlarını denetliyoruz, icraat ondan sonra oluyor” demişler.

Muhtarın köylüsü “Desenize biz hepsini bir kişiye vermekle kendi kendimizi yakmışız…!” demiş...

Evet, dostlar yetkilerin tek elde toplanması ve denetime tabi olmaması her yeri ve her şeyi tarumar edebilir, tahrip edebilir.

Sağlıklı yönetimin oluşması için tek elcilikten kaçınılması ve “emr-i bilmaruf ve nehyi an-il munker” gereği toplumun yönetimi denetlemesi gerekir.

Selam ve Sabırla… 26.07.2024