VEYSİ ERKEN: YENİ ANAYASA TEKLİFİ

ANAYASA

Veysi ERKEN

1982 yılında yürürlüğe giren Anayasa günden beri tartışılmakta ve yeni bir Anayasa için sempozyumlar düzenlenmektedir. Sadece hatırlatma babında 1992 yılında geniş katılımlı bir Anayasa sempozyumunun düzenlendiğini belirteyim.

2007 seçimlerinden sonra Anayasa çalışmaları hızlandırılmış ancak statükonun duvarına çarparak akamete uğramıştır.

2009 yılında başlatılmış olan ve adına Milli Birlik ve Kardeşlik süreci denilen projenin uzun vadeli hedefinde Anayasa değişikliği öngörülmektedir.

Bize göre Anayasa değişikliği uzak hedefler arasında değil, yakın hedefler arasında yer almalıdır. Çünkü¸Anayasalar toplum sözleşmeleri durumundadır. Dolayısıyla ülke hukukunun temelidir. Sürecin başarıya ulaşması hukuka uygunluğu ile orantılıdır.

Açılım sürecinin başarısı ortak kabul ve sözleşmeye bağlı olduğuna göre Anayasa değişikliği kaçınılmazdır. Bilindiği üzere Anayasanın toplum sözleşmesi niteliğini kazanabilmesi toplumun büyük çoğunluğunun kabulüne dayanır.

Bize göre Anayasa metinleri halka tam anlatıldıktan sonra halkoyu ile kabul edilmelidir.

Sürece katkı babında ülkemiz için kısa, öz ve anlaşılır bir Anayasa metni hazırladım. Temennim rengi, meşrebi, ideolojik duruşu ve dünya algılaması farklı olan bütün sivil toplum kesimleri ve sivil toplum kuruluşları bu veya buna benzer bir metinden hareketle yeni Anayasanın bir toplum sözleşmesi olarak yürürlüğe girmesine katkı sağlamasıdır.

Görev huzurdan, güvenden, özgürlüklerden, refahtan yana olan bütün kesimlerindir.

İşte Anayasa teklifimiz

ANAYASA (Teklif)

Gerekçe

Biz, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları aramızda daha mükemmel bir birlik ve adalet kurmak, yurt içinde düzeni, yurt dışında ortak savunmayı sağlamak, genel refahı yükseltmek, hürriyetin nimetlerini kendimiz ve bizden sonra gelecek nesiller için sağlamak üzere bu Anayasayı Türkiye Cumhuriyeti için düzenledik ve kabul ettik.

Madde-I

Yasama yetkileri TBMM’de toplanır. Meclis bir dinin gereklerinin yerine getirilmesini yasaklayan, konuşma ve basın özgürlüğünü kısıtlayan, insanların barışçıl bir şekilde toplanma hakkını ve memnun olunmayan bir durumun giderilmesi için hükümete dilekçe verme hakkını engelleyen bir yasa yapamaz.

TBMM dört yılda bir seçilen üç yüz üyeden oluşur. TBMM üyeleri İl Genel Meclis üyelerinin seçilebilmesinde aranan nitelikler bulunmalıdır.

Yirmi beş yaşını tamamlamış her T.C vatandaşı İl Genel Meclisleri ve TBMM üyeliğine seçilebilir. Milletvekilliği illerin kayıtlı nüfus oranına göre düzenlenir. Boşalan üyelik için o seçim çevresinde kalan süre için bir ay içinde seçim yapılır.

Nüfus sayımları on yılda bir yapılır. Nüfus sayım esasları kanunla belirlenir. Nüfus yoğunluğuna göre ülke yüz elli seçim bölgesine ayrılır ve her seçim çevresinin iki temsilcisi olur.

Meclis kendi başkanını ve diğer üyelerini seçer. Görevle ilgili konularda üyelerini ve üst derecedeki memurları suçlama hakkı meclisindir. Meclis üyeleri ve üst derecedeki memurlar meclisin kararıyla Anayasa mahkemesi tarafından yargılanır. Kararlar üçte iki çoğunlukla alınır. Suçlanan üye ve memurların suçlu bulunmaları halinde verilecek ceza görevden çıkarma, fahri veya ücretli memurluk görevinden yoksun bırakılmaktan öteye gidemez. Bununla birlikte yasaya göre hüküm ve cezaya çarptırılır.

Meclisler her yıl Ekim ayında düzenli olarak toplanır. Meclisler kendi çalışma usullerini belirlemekte serbesttirler. Her meclisin çoğunluğu müzakere için gerekli yeter sayıdır. Üyelerin devamını sağlamak için meclisler gerekli düzenlemeleri yapar. Meclisler kendi tüzüklerini belirler ve üyelerini üçte iki çoğunlukla üyelikten çıkarabilir.

Meclis üyeleri ödenek alırlar. Bu ödenekler genel ve yerel bütçelerden karşılanır. Miktarı seçim döneminde belirlenir ve yeni döneme kadar arttırılmaz.

Vatana hıyanet, cinayet ve asayişi bozucu suç işlemedikçe masundurlar, tevkif edilemezler. Meclis üyeleri başka bir görev alamazlar. Meclisteki konuşmalarından ve düşüncelerinden dolayı hiçbir yerde sorguya çekilemezler.

Gelir getirici kanunlar TBMM kabul edildikten sonra Başkanın onayıyla yürürlüğe girer. Başkanın onaylamaması durumunda kanun üçte iki çoğunluk kabulü ile yürürlüğe girer.

Meclis ülkenin genelini ilgilendiren vergi, resim ve harçlarla ilgili düzenlemeleri yapar.

TBMM’nin öteki görevleri şunlardır.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti adına krediler almak,

Para basmak ve değerini belirlemek,

Tabiiyet düzenlemelerini belirlemek,

İflas kanunlarını düzenlemek,

Türkiye Cumhuriyeti devletinin paralarını, bonolarını ve diğer ürünlerini taklit edenlere uygulanacak cezaları belirlemek,

İletişimi düzenlemek,

Savaşa karar vermek,

Savunma için orduda gereken düzenlemeleri yapmak ve tahsisatını belirlemek,

Dış işleri ve dış ticaretle ilgili her türlü düzenlemeyi TBMM yapar. Yerel meclislerin yetkisi yoktur.

Türkiye Cumhuriyeti Devletinde hiç kimseye asalet unvanı bağışlanamaz. Meclis üyeleri, ücretli ve fahri görevliler hediye, tahsisat ve unvan alamaz.

Madde –II

Yürütme Türkiye Cumhuriyeti Devleti Başkanında bulunur. Başkan ve yardımcısı dört yıl için doğrudan halk tarafından seçilir. Başkan seçilebilmek için geçerli oyların en az yüzde ellisini almak şarttır. Adaylardan hiçbiri yüzde elliği aşamamışsa ikinci oylamaya en çok oy alan iki kişi arasında en geç on beş gün içinde gerçekleştirilir.

Başkanın istifası, görevden azledilmesi veya ölümü halinde kalan süreyi Başkan yardımcısı tamamlar. TBMM başkanı Başkan yardımcılığına getirilir. Bir kişi en fazla iki dönem başkanlık yapabilir.

Bakanlar kurulu başkan tarafından yasama meclisi üyelerinin dışından seçilen ve meclis tarafından onaylananlardan oluşur. Yasama meclisi üyeleri arasından Bakanlar Kurulu üyeliğine seçilen meclis üyeliğinden istifa etmiş sayılır.

Seçim Türkiye Cumhuriyeti Devletinin ve temsilciliklerinin bulunduğu yerlerde aynı günde yapılır. Otuz yaşanı tamamlamış ve Anayasa ile belirlenmiş engeli olmayan her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı aday olabilir.

Başkan ve Bakanlar Kurulu üyeleri seçildikleri tarihten itibaren kendilerine bir ödenek ayrılır. Bu ödenek miktarı dönem sonuna kadar arttırılamaz. Başkan, yardımcısı ve Bakanlar Kuruluna ayrılacak ödeneğin miktarını TBMM belirler.

Başkan ve Bakanlar Kurulu yemin ederek göreve başlar.

Başkan ordunun tabii başkanıdır.

Başkan vatana hıyanet ve kişilere yönelik suçlar haricindeki cezalarda af ve ceza indirimi yetkisine sahiptir.

Başkan üst derecedeki memurların atamalarında yetkilidir. Üst derecedeki memurlar başkanın seçilmesiyle birlikte görevlerinden ayrılmış sayılırlar. Başkan dilediği memurla çalışmaya yetkilidir.

Madde-III

Adaletin sağlanması yargı yoluyladır. Yargı Anayasa mahkemesinden ve illerde TBMM tarafından kurulacak mahkemelerden oluşan bağımsız bir güçtür. Yargılama yetkisi yargıyı ilgilendiren bütün anlaşmazlıkları kapsar.

Yargılama suçun işlendiği yerde ve açık bir şekilde gerçekleştirilir.

Vatana hıyanet, Türkiye Cumhuriyeti Devletine karşı savaşa girmek, ya da düşmana yardım etmekle olur. Hıyanet sabit olmadıkça kimse hıyanet suçuyla mahkûm edilemez. Hıyanet suçu ile mahkûm edilenin cezası ömür boyu devam eder. Hıyanet suçunun cezasını kararlaştırmaya TBMM yetkilidir.

Her birey halkın sahip olduğu bütün ayrıcalık ve dokunulmazlıklara sahiptir. Savunma hakkı vazgeçilmezdir. Delilleri toplamak ve suçu ispat yargıçların görevidir. Her türlü yargılama açık gerçekleştirilir.

Madde- IV

Her türlü idari eylem ve hizmet birimi denetime tabidir. Bireyin hakkını arama ve bilgilenme hakkını kullanması denetimle sağlanır. Denetim yargı organları, sivil toplum kuruluşları, mesleki teşekküller ve bireyler marifetiyle gerçekleştirilir.

Madde-V

Anayasada TBMM üyelerinin dörtte üç çoğunluğunun teklifi ve referanduma katılanların yüzde yetmişinin olumlu oylarıyla değişiklik yapılabilir. Meclis genle yasalarla ve yargılama usullerinin doğruluk derecelerinin ispatı ve etki derecelerini tayin etmeye yetkilidir. Meclis Türkiye Cumhuriyeti Devletine ait arazi ve emlaki tasarruf etmek ve bu emlak ve araziyi ilgilendiren bütün yasaları yapmaya yetkilidir.

Türkiye cumhuriyeti Devleti toprak bütünlüğünü bütün saldırganlıklara karşı koruyacak ve dış güvenlikten sorumlu ordusu vasıtasıyla tedbir alacaktır.

Madde- VI

İş bu Anayasa ile buna dayanarak yapılacak kanunlar, yapılmış ve Anayasal yetkiler çerçevesinde yapılacak antlaşmalar ülkenin temel hükümlerini teşkil eder. Meclis üyeliği ve memurluklar için dinî inançlarla ilgili nitelikler aranmayacak ve dini inançların yerine getirilmesine engel olunmayacaktır.

Genel ve yerel meclis üyeleriyle, yürütme, yargı ve denetim birimlerinin bütün üyeleri yemin ederek Anayasaya bağlı kalacaklardır.